musikfrekvenser.xml

Denna kod är public domain. Om ni hittar fel eller vill ändra något i koden blir jag jätteglad om ni skickar dessa ändringar till jesper [at] fantasi [punkt] se.


<?xml version="1.0"?>
<article category="software" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:noNamespaceSchemaLocation="article.xsd">
  <keyword>Musikfrekvenser</keyword>
  <keyword>Frekvens</keyword>

  <topic>Frekvenser för musik</topic>
  <ingress>
    Nu för tiden använder man för det mesta samplade ljud när man vill
    att det ska låta lite om datorn. Men en gång i tiden var detta en
    lyx som man inte alltid kunde unna sig. Flera programmeringsspråk
    tillhandahåller än idag kommandon för att spela upp enstaka toner
    - eller frekvenser som det för det mesta är. För att använda dessa
    behöver man veta vilka frekvenser som låter bra.
  </ingress>
  <text>
    Det tal som <code>sound()</code>, och de flesta liknande
    kommandon, tar som argument är frekvensen på den ton som ska
    spelas upp.  Ljud består som vi alla vet (?) av rörelser i luften
    som bildar ljudvågor. Frekvensen på dessa vågor, alltså hur fort
    de svänger fram och tillbaka, brukar mätas i enheten hertz (Hz).
    En hertz innebär en svängning per sekund. Ett normalt, friskt öra
    kan uppfatta frekvenser från 16 till 20.000 Hz, men normala ljud
    så som musik och ljudeffekter ligger oftast mellan ca 300 och
    2.000 Hz. En låg frekvens ger en mörk ton och en hög frekvens ger
    en ljus ton.
  </text>
  <text>
    Tonerna i vår västerländska skala är exponenter av tolfte roten ur
    två, <image width="28" height="19" center="false" src="12r2.png" alt=""
    />. Detta är vad man kallar en jämnt tempererad kromatisk
    skala. Många fina ord där. Men det är inte så knepigt som det
    låter. Man utgår från tonen A<sub>4</sub>, denna har en frekvens
    på 440 Hz. För att få nästa ton i skalan (A<sub>#4</sub>)
    multiplicerar man med talet tolfte roten ur två, (ca 1,059463094),
    och får ca 466,16. Detta är alltså frekvensen för nästa ton. På
    samma sätt räknas alla toner ut i skalan. Vill man ha lägre toner
    dividerar man istället.  440/(12r2) = 415.30 = G<sub>#4</sub>.
    När man väl räknat ut en oktav (A - G<sub>#</sub>) kan man lätt få
    resten.  Genom att dubbla frekvensen får man nämligen samma ton,
    en oktav upp. (Halvera för lägre skalor.) Så nu är det bara att
    plocka fram miniräknaren och börja knappa in... Eller titta i
    tabellen nedan.
  </text>
  <table start="-1"
         header="Not-+-Frekvens-+-Not-+-Frekvens-+-Not-+-Frekvens-+-Not-+-Frekvens"
         style="cN-+-cN-+-cN-+-cN-+-cN-+-cN-+-cN-+-cN">
    <row data="C&amp;lt;sub&amp;gt;0 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-16.35-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;2 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+- 65.41-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;4 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-261.63-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;6 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1046.50"/>
    <row data="C&amp;lt;sub&amp;gt;#0&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-17.32-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;#2&amp;lt;/sub&amp;gt;-+- 69.30-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;#4&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-277.18-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;#6&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1108.73"/>
    <row data="D&amp;lt;sub&amp;gt;0 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-18.35-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;2 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+- 73.42-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;4 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-293.66-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;6 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1174.66"/>
    <row data="D&amp;lt;sub&amp;gt;#0&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-19.45-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;#2&amp;lt;/sub&amp;gt;-+- 77.78-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;#4&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-311.13-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;#6&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1244.51"/>
    <row data="E&amp;lt;sub&amp;gt;0 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-20.60-+-E&amp;lt;sub&amp;gt;2 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+- 82.41-+-E&amp;lt;sub&amp;gt;4 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-329.63-+-E&amp;lt;sub&amp;gt;6 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1328.51"/>
    <row data="F&amp;lt;sub&amp;gt;0 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-21.83-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;2 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+- 87.31-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;4 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-349.23-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;6 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1396.91"/>
    <row data="F&amp;lt;sub&amp;gt;#0&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-23.12-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;#2&amp;lt;/sub&amp;gt;-+- 92.50-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;#4&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-369.99-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;#6&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1479.98"/>
    <row data="G&amp;lt;sub&amp;gt;0 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-24.50-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;2 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+- 98.00-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;4 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-392.00-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;6 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1567.98"/>
    <row data="G&amp;lt;sub&amp;gt;#0&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-25.96-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;#2&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-103.83-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;#4&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-415.30-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;#6&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1661.22"/>
    <row data="A&amp;lt;sub&amp;gt;0 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-27.50-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;2 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-110.00-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;4 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-440.00-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;6 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1760.00"/>
    <row data="A&amp;lt;sub&amp;gt;#0&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-29.14-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;#2&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-116.54-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;#4&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-466.16-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;#6&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1864.66"/>
    <row data="B&amp;lt;sub&amp;gt;0 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-30.87-+-B&amp;lt;sub&amp;gt;2 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-123.47-+-B&amp;lt;sub&amp;gt;4 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-493.88-+-B&amp;lt;sub&amp;gt;6 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-1975.53"/>
    <row data="C&amp;lt;sub&amp;gt;1 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-32.70-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;3 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-130.81-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;5 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-523.25-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;7 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-2093.00"/>
    <row data="C&amp;lt;sub&amp;gt;#1&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-34.65-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;#3&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-138.59-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;#5&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-554.37-+-C&amp;lt;sub&amp;gt;#7&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-2217.46"/>
    <row data="D&amp;lt;sub&amp;gt;1 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-36.71-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;3 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-146.83-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;5 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-587.33-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;7 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-2349.32"/>
    <row data="D&amp;lt;sub&amp;gt;#1&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-38.89-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;#3&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-155.56-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;#5&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-622.25-+-D&amp;lt;sub&amp;gt;#7&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-2489.02"/>
    <row data="E&amp;lt;sub&amp;gt;1 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-41.20-+-E&amp;lt;sub&amp;gt;3 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-164.81-+-E&amp;lt;sub&amp;gt;5 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-659.26-+-E&amp;lt;sub&amp;gt;7 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-2637.02"/>
    <row data="F&amp;lt;sub&amp;gt;1 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-43.65-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;3 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-174.61-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;5 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-698.46-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;7 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-2793.83"/>
    <row data="F&amp;lt;sub&amp;gt;#1&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-46.25-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;#3&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-185.00-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;#5&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-739.99-+-F&amp;lt;sub&amp;gt;#7&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-2959.96"/>
    <row data="G&amp;lt;sub&amp;gt;1 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-49.00-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;3 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-196.00-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;5 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-783.99-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;7 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-3135.96"/>
    <row data="G&amp;lt;sub&amp;gt;#1&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-51.91-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;#3&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-207.65-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;#5&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-830.61-+-G&amp;lt;sub&amp;gt;#7&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-3322.44"/>
    <row data="A&amp;lt;sub&amp;gt;1 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-55.00-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;3 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-220.00-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;5 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-880.00-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;7 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-3520.00"/>
    <row data="A&amp;lt;sub&amp;gt;#1&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-58.27-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;#3&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-233.08-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;#5&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-932.33-+-A&amp;lt;sub&amp;gt;#7&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-3729.31"/>
    <row data="B&amp;lt;sub&amp;gt;1 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-61.74-+-B&amp;lt;sub&amp;gt;3 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-246.94-+-B&amp;lt;sub&amp;gt;5 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-987.77-+-B&amp;lt;sub&amp;gt;7 &amp;lt;/sub&amp;gt;-+-3951.07"/>
    <row data=" -+- -+- -+- -+- -+- -+-C&amp;lt;sub&amp;gt;8&amp;lt;/sub&amp;gt;-+-4186.01"/>
  </table>
</article>